ضروری است برای یکدست‌بودن نوشته‌های وبگاه‌های فارسی و مهم‌تر از آن، حفظ زبان فارسی که پایۀ فرهنگمان است، نکاتی کوچک و ساده را رعایت کنیم. این چند نکته «شیوه‌نامۀ ویراستاران برای نگارش در وب» نام دارد و اینجا می‌بینیدش. لطفاً غش‌وضعف نکنید؛ چون خیلی ساده و باحال نوشته‌ایم. همه‌اش را هم خودتان بهتر از ما بلدید.
۱. غلط املایی
غلط املایی کلاً ممنوع است و گناهی نابخشودنی. اصلاً فکرش را هم نکنید.
۲. فاصله‌گذاری
بین کلمات، یک فاصله باید وجود داشته باشد. دو فاصله یا چسباندن دو کلمه، ممنوع است. در داخل کلمات هم فاصله‌گذاشتن ممنوع است. اگر خواستید حرفی را داخل کلمه، بزرگ درج کنید، باید از نیم‌فاصله استفاده کنید.
حالا نیم‌فاصله را چطور تایپ کنیم؟
نیم‌فاصله را فقط از یک راه می‌توانید درج کنید: Ctrl+Shift+2. این دکمه‌ها را از سمت چپ صفحه‌کلید بگیرید تا انگشت کم نیاورید!
الان می‌گویید: «ما راه‌های دیگری را هم بلدیم.» بگذارید خیالتان را راحت کنم: همه‌اش غلط است و نیم‌فاصلۀ اشتباه و کاذب درج می‌کند که توی وبگاه‌ها به‌شکل دیگری نمایش داده می‌شود؛ مثل Ctrl + – که می‌شود: ¬
البته در نرم‌افزار Tray Layout می‌توانید با Shift+Space نیم‌فاصله‌ای کاملاً درست درج کنید. این نرم‌افزار بهترین اصلاح‌کننده صفحه‌کلید فارسی است و ضروری است همیشه با آن حروف‌چینی کنید:
Tray Layout | برنامۀ اصلاح صفحه‌کلید فارسی
راستی، «ها»ی جمع، «می» و «نمی» در ابتدای فعل و «تر» و «ترین» همیشه نیم‌جداست؛ یعنی با کلمۀ اصلی نیم‌فاصله دارد. «تر» و «ترین» سه استثنا دارد و در این سه تا فقط، باید بچسبد: بیشتر، کمتر، بهتر.
۳. ـۀ
روش ما استفاده از «ۀ» است، نه «ه‌ی»؛ چون روش فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و قانون جمهوری اسلامی ایران و روش خطاط‌ها و فارسی‌زبان‌ها در چندصد سال گذشته و چند دلیل دیگر.
ۀ (ه با سریا) با ة (ت‌گرد) متفاوت است. متأسفانه به‌دلیل اِشکالی که تمام فونت‌های فارسی دارند، این دو نویسه (کارکتر) غالباً یک‌شکل نمایش داده می‌شوند و شما هم ممکن است آن‌ها را اشتباه درج کنید؛ اما وقتی متنتان می‌آید روی وبگاه‌هایی که از قلم‌های سالم مثل Tahoma یا Times یا Iransanse استفاده می‌کنند، شکل واقعیِ آن نویسه نمایش داده می‌شود.
الان شما ۀ و ة را عین هم می‌بینید؟ اوّلی سریا دارد و دومی ت‌گرد است. اگر کپی‌شان کنید و در نوار آدرسِ بالای مرورگرتان بیندازید، متوجه می‌شوید تفاوت دارند.
پس چرا در اینجا بدون تفاوت می‌بینیدشان؟ زیرا قلم‌های گروه B در رایانه شما غیراستاندارد و ناکامل‌اند. توصیۀ ما به شما این است که از فونت‌های سالم IR استفاده کنید. این فونت‌ها را از اینجا دانلود کنید.
برای درج ة (ت‌گرد) از Shift+Z استفاده کنید و برای ۀ (ی‌کوچک) از Shift+G. اگر از نرم‌افزار Tray Layout استفاده می‌کنید، برای درج ة از Shift+I استفاده کنید. برای درج ۀ هم به تنظیماتی ساده نیاز دارید که در راهنمای نصب آن وجود دارد. ببنید:
Tray Layout | برنامۀ اصلاح صفحه‌کلید فارسی
دوباره یادآور می‌شوم هیچ‌وقت ة (ت‌گرد) و ۀ (سریا) را جابه‌جا تایپ نکنید. فکر نکنید چون در رایانۀ شما ۀ است، همه‌جا ۀ خواهد بود. باید نویسه‌ای درست درج کنید، به همین روشی که گفتم.
۴. گیومۀ فارسی
گیومۀ فارسی این است: «» از انواع گیومه‌های انگلیسی استفاده نکنید؛ ممنوع است: ” “ ‘ ‘ ” “ ‘ ’
دو پرانتز هم به‌جای گیومه ممنوع است: (( ))
برای درج گیومۀ فارسی از Shift+L و Shift+K استفاده کنید. در Tray Layout هم باید Shift+G و Shift+F را بزنید.
۵. درج تاریخ
این‌طوری تاریخ بنویسید: ۲۲بهمن۱۳۵۸، ۱محرم۱۴۳۲، ۱۱سپتامبر۲۰۰۱. بین روز و ماه و سال فاصله نگذارید.
دیگر این‌طوری ننویسید: ۱۲/۱۱/۹۰ (راسته نوشتم، توی سایت چپه شد.)
اگر فقط ماه و سال بود، این‌طور بنویسید: اسفند۱۳۹۰.
سال را همیشه کامل بنویسید: ۱۳۹۱.
در ماه‌ها هم کلمۀ «ماه» را نیاورید و ننویسید: ۱۲اردیبهشت‌ماه۱۳۹۱.
۶. عبارت‌های دعایی
عبارت‌های دعایی را کامل بنویسید: (علیه‌السلام)، (علیهماالسلام)، (علیهم‌السلام)، (سلام‌الله‌علیها)، (رحِمه‌الله)، (قدس‌سره)، (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، (عجل‌الله‌فرجه)
مانند نمونه‌های بالا، عبارت‌های دعایی را داخل پرانتز بگذارید و نیم‌جدا بنویسیدشان؛ یعنی با نیم‌فاصله. اگر تایپ‌کردنشان خیلی برایتان سخت است، از همین جا کپی کنید.
نکته: در متنی که قرار است به‌صورت مکتوب منتشر شود، می‌توانید از فونت‌های نماد استفاده کنید. فعلاً بهترین فونت آزاد، ابوذر است. بهترین فونت دارای کپی‌رایت هم قلم برتر است که باید بخریدش.
۷. الله
این یعنی چه: «ا…»؟ بابا، کاغذ که نیست که دست بی‌وضو بخورد. کلمۀ «الله» را کامل تایپ کنید. برایش تشدید و اعراب هم نگذارید.
حتی برای کاغذ هم بهتر است «الله» را کامل بنویسید.
۸. اعداد فارسی، ک ی فارسی
در فونت‌ها دو نوع کاف هست: فارسی و عربی. سه نوع یاء وجود دارد: یک نوع فارسی و دو نوع عربی. سه نوع هم عدد: فارسی و عربی و لاتین.
این‌ها با هم متفاوت‌اند و در فونت‌ها هرکدام کد مخصوص به خود را دارند و بر اساس استاندار Unicode در همه‌جا از هم متمایزند. در تصویر زیر انواع این نویسه‌ها را می‌بینید:
تفاوت این نویسه‌ها باعث می‌شود اگر «کتاب» را با کاف فارسی تایپ کردید و بعد در جست‌وجو «کتاب» را با کاف عربی نوشتید، این کلمه پیدا نشود. همچنین اگر عددی را انگلیسی تایپ کردید، هم در نتیجۀ جست‌وجو با عدد فارسی پیدا نشود و هم در سایت، انگلیسی نمایش داده شود.
همیشه باید از نویسه‌های فارسی استفاده کنید.
برای درج اعداد فارسی
برای تایپ اعداد در متن فارسی، از نویسه‌های فارسی عدد استفاده کنید. صفحه‌کلید ویندوز، اعداد را انگلیسی تایپ می‌کند. برای اینکه بتوانید عدد فارسی تایپ کنید، ناچارید از Tray Layout استفاده کنید.
بلافاصله بعد از نصب Tray Layout و فقط برای یک بار، باید قسمت اعدادش را تنظیم کنید. بعد از این تنظیم، از قسمت بالای صفحه‌کلید می‌توانید عدد واقعاً فارسی تایپ کنید و اگر خواستید عدد لاتین تایپ کنید، دو راه هست: از قسمت NumPad صفحه‌کلید؛ قسمت بالای صفحه‌کلید در حالت انگلیسی‌بودن زبان صفحه‌کلید.
برای درج ک ی فارسی
صفحه‌کلید ویندوز در حالت پیش‌فرض، ک ی عربی درج می‌کند. با Tray Layout می‌توانید ک ی فارسی و نیز عربی بزنید.
۹. فاصله‌گذاری نشانه‌ها
در نشانه‌های درنگ: . ، ؛ : … ! ؟ ؟!
قبل: بی‌فاصله؛ بعد: فاصلۀ کامل.
در نشانه‌های دربَرگیر: «» ﴿﴾ [] {}
با درون: بی‌فاصله؛ با بیرون: فاصلۀ کامل.
استثنا: در نشانه‌های احترام، پرانتز اول را بدون‌فاصله با نامِ آن بزرگوار می‌‌آوریم: حضرت محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، امام زمان(عجل‌الله‌فرجه).
نکته: در تعارض دو نشانۀ درنگ و دربرگیر، دومی حاکم است: .» ). )! ؟»
نکته: نقطۀ پایان، داخل گیومه یا پرانتز می‌آید.
وای، چه سخت بود! اگر مغزتان فسفر کم آورده است، این‌هم مثال:
استاد، آقای موسوی، به من فرمود: «به‌زودی [سخن مرا] می‌فهمی.» درک سخن او به زمان نیاز داشت: سه سال بعد، سخنش به‌تجربه برایم اثبات شد؛ البته هنوز دیر نبود… .
این شیوه‌نامه را به‌تدریج با هم کامل می‌کنیم. هرجا سؤالی داشتید، حتماً تا زنده‌ام، از من بپرسید! اگر ابهام یا نظری دارید، لطفاً نه از خودتان ناامید شوید، نه از من، نه از زبان فارسی؛ بیاید تا حضوری یا تلفنی با هم صحبت کنیم. اگر سؤالتان کوتاه است، می‌توانید همین جا دیدگاه بگذارید.
سربلند باشید و بانشاط